Το Μπαλκόνι
Jean Genet
Εισαγωγή
Η πρώτη επαφή με το έργο αναδεικνύει μια πλοκή χαοτική, σχεδόν παραληρηματική.
Μια περισσότερο εμπεριστατωμένη προσέγγιση φανερώνει, ότι στην πλοκή του έργου θα μπορούσε να υπάρχει συνοχή.
Παρά ταύτα, ακόμη και μετά από αυτή την εμπεριστατωμένη προσέγγιση, εξακολουθεί να μην διαφαίνεται κάποιος ειρμός στην οικονομία του Έργου. Μοιάζει σαν να έχει ασύνδετες, σκόρπιες, παραληρηματικές εικόνες/σκηνές, οι οποίες δεν έχουν μεταξύ τους συνάφεια και συνοχή.
Όμως, το έργο έχει μεγάλη απήχηση στους θεατές, γιατί στην πραγματικότητα είναι ένα όνειρο.
Πρόκειται για το όνειρο καθενός από τους θεατές και αυτό ο συγγραφέας το αναφέρει έμμεσα και διακριτικά στην τελευταία σκηνή.
Επίσης, οι σκηνογραφικές του εντολές, το δηλώνουν άμεσα: η θεατρική σκηνή είναι προέκταση προς τους θεατές.
Το έργο, λοιπόν, εξιστορεί ένα όνειρο και τα όνειρα, κατά την ψυχοθεραπεία, υπάρχουν για να εξυπηρετούν δύο σκοπούς:
Όταν ένας άνθρωπος κοιμάται, οι άμυνες του ‘Εγώ’ βρίσκονται σε καταστολή και για αυτόν τον λόγο μπορεί το άτομο να αφεθεί στον ύπνο.
Όμως, μηνύματα από το ασυνείδητο, τα οποία καταρρακώνουν την ‘υπερεγωτική’ εικόνα του ατόμου για τον εαυτό του, κινητοποιούν έντονες συναισθηματικές φορτίσεις και το ξυπνούν.
Για να μην διαταραχθεί, λοιπόν, ο ύπνος, κάποιες από τις άμυνες του ‘Εγώ’ εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται, ακόμη και αν οι περισσότερες είναι σε καταστολή, έτσι ώστε να φιλτράρουν τα μηνύματα του ασυνειδήτου, τα οποία δεν είναι συμβατά με την ‘υπερεγωτική’ εικόνα του ατόμου για τον εαυτό του.
Γι’ αυτό το λόγο, το ασυνείδητο συμβολοποιεί τα μηνύματά του στα όνειρα, έτσι ώστε αυτά τα μηνύματα να μπορέσουν να διαπεράσουν τις άμυνες του ‘Εγώ’ και να φτάσουν στο συνειδητό, έστω κι αν οι εν λόγω άμυνες, λόγω ύπνου, βρίσκονται σε υπολειτουργία.
Το ασυνείδητο στέλνει πάντα το κατάλληλο μήνυμα, το οποίο εάν αποσυμβολισθεί ορθά και γίνει αποδεκτό από το συνειδητό, τότε το άτομο αντέχει να το εμπεριέχει.
Κατά την ψυχοθεραπεία, κάθε στοιχείο του ονείρου (πρόσωπο, συναισθηματική φόρτιση, ακόμη και υλικό αντικείμενο), είναι πλευρά του ανθρώπου, που ονειρεύεται και πρέπει να αποσυμβολισθεί ως τέτοιο, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το επίπεδο συνειδητότητάς του.
Επιπλέον, κάθε στοιχείο του ονείρου μπορεί να αναλυθεί από πολλές οπτικές γωνίες και να επιφέρει διαφορετική συνειδητότητα στο άτομο. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο ο συγγραφέας τοποθετεί καθρέπτες επί σκηνής.
Πολλές φορές το περιεχόμενο του ονείρου μπορεί να εκληφθεί, ότι έχει παραληρηματική υφή.
Η διαφορά μεταξύ παραληρήματος και ονείρου είναι η εξής: Το παραλήρημα εκλαμβάνεται από το άτομο, που το βιώνει, ως πραγματικότητα, ενώ το όνειρο γίνεται αντιληπτό ως μη πραγματικό, όταν το άτομο ξυπνήσει (συμβαίνον έξω από αυτό).
Κάθε όνειρο είναι μία συμβολοποιημένη ψυχική κατάσταση, επειδή το κάθε όνειρο είναι μία φωτογραφία κάποιων πλευρών του ψυχισμού του.
Το Έργο, λοιπόν, είναι το όνειρο ενός ατόμου, που ονειρεύεται και για το οποίο θα γίνει ψυχοθεατρολογική ανάλυση.
Το άτομο αυτό θα είναι ο κάθε ένας ‘θεατής’.
Οι ήρωες του έργου θα αναλυθούν ως οι διαφορετικές πλευρές του ‘ατόμου-θεατή’, δηλαδή θα έχουν όλοι την ίδια ψυχική δομή (ίδιους γονείς), όμως θα παίζουν τον δικό τους ‘ρόλο’ στο συναισθηματικό σενάριο του ‘ατόμου-θεατή’.
Αφού, ο κάθε Ρόλος του Έργου καθρεπτίζει μια διαφορετική πλευρά του ‘ατόμου-θεατή’, το Έργο συνολικά, καθρεπτίζει το σύνολο του ψυχισμού του και άρα κάθε ένας στο ακροατήριο βλέπει τα δικά του ψυχικά κομμάτια επί σκηνής μέσα από το όνειρο-έργο.
Στο τέλος η Ίρμα, ξυπνάει τους θεατές και τους στέλνει στον πραγματικό τους κόσμο.
Επειδή ο συγγραφέας γνώριζε καλά, ότι το Έργο είναι ένα όνειρο (ίσως δικό του), αλλά δεν το ανακοίνωσε, θέλησε να μην αφήσει την πλοκή στις ψυχικές προβολές του σκηνοθέτη, του ενδυματολόγου και του σκηνογράφου, με αποτέλεσμα να φτάσει διαφορετικό μήνυμα στους θεατές.
Γι’ αυτό, έχει απόλυτα σαφείς εντολές για το ανέβασμα του Έργου, εκτός από τον φωτισμό. Αυτόν, τον αφήνει ελεύθερο, επιτρέποντας την δημιουργία διαφορετικών συναισθηματικών φορτίσεων στις σκηνές, ανάλογα με τον φωτισμό τους. Όρισε, όμως, πως το κέντρο του φωτισμού της σκηνής πρέπει να είναι ο πολυέλαιος.
Πολύ ορθά, ο συγγραφεύς δηλώνει, ότι το έργο θα πρέπει να ανεβαίνει ακολουθώντας πιστά τις σκηνοθετικές, σκηνογραφικές και ενδυματολογικές του οδηγίες.
Μια περισσότερο εμπεριστατωμένη προσέγγιση φανερώνει, ότι στην πλοκή του έργου θα μπορούσε να υπάρχει συνοχή.
Παρά ταύτα, ακόμη και μετά από αυτή την εμπεριστατωμένη προσέγγιση, εξακολουθεί να μην διαφαίνεται κάποιος ειρμός στην οικονομία του Έργου. Μοιάζει σαν να έχει ασύνδετες, σκόρπιες, παραληρηματικές εικόνες/σκηνές, οι οποίες δεν έχουν μεταξύ τους συνάφεια και συνοχή.
Όμως, το έργο έχει μεγάλη απήχηση στους θεατές, γιατί στην πραγματικότητα είναι ένα όνειρο.
Πρόκειται για το όνειρο καθενός από τους θεατές και αυτό ο συγγραφέας το αναφέρει έμμεσα και διακριτικά στην τελευταία σκηνή.
Επίσης, οι σκηνογραφικές του εντολές, το δηλώνουν άμεσα: η θεατρική σκηνή είναι προέκταση προς τους θεατές.
Το έργο, λοιπόν, εξιστορεί ένα όνειρο και τα όνειρα, κατά την ψυχοθεραπεία, υπάρχουν για να εξυπηρετούν δύο σκοπούς:
- Αποφορτίζουν το ασυνείδητο από απωθημένες συναισθηματικές φορτίσεις, που έχουν χαρακτηριστεί ‘απαγορευμένες’ από το ‘Υπερεγώ’. Δηλαδή, όταν κάποιο άτομο εμποδίζει τον εαυτό του από το να νοιώσει απαγορευμένα (από το ‘Υπερεγώ’) συναισθήματα και να εκδηλώσει ανεπίτρεπτες δράσεις, τότε το ασυνείδητο, για να μην εκραγεί με απρόβλεπτες συνέπειες για το ίδιο το άτομο, αποφορτίζεται μέσω των ονείρων.
- Αποστέλλουν μηνύματα από το ασυνείδητο, τα οποία φτάνουν στο συνειδητό του ατόμου, ώστε να μπορέσει να συνειδητοποιήσει ασυνείδητές του πλευρές.
Όταν ένας άνθρωπος κοιμάται, οι άμυνες του ‘Εγώ’ βρίσκονται σε καταστολή και για αυτόν τον λόγο μπορεί το άτομο να αφεθεί στον ύπνο.
Όμως, μηνύματα από το ασυνείδητο, τα οποία καταρρακώνουν την ‘υπερεγωτική’ εικόνα του ατόμου για τον εαυτό του, κινητοποιούν έντονες συναισθηματικές φορτίσεις και το ξυπνούν.
Για να μην διαταραχθεί, λοιπόν, ο ύπνος, κάποιες από τις άμυνες του ‘Εγώ’ εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται, ακόμη και αν οι περισσότερες είναι σε καταστολή, έτσι ώστε να φιλτράρουν τα μηνύματα του ασυνειδήτου, τα οποία δεν είναι συμβατά με την ‘υπερεγωτική’ εικόνα του ατόμου για τον εαυτό του.
Γι’ αυτό το λόγο, το ασυνείδητο συμβολοποιεί τα μηνύματά του στα όνειρα, έτσι ώστε αυτά τα μηνύματα να μπορέσουν να διαπεράσουν τις άμυνες του ‘Εγώ’ και να φτάσουν στο συνειδητό, έστω κι αν οι εν λόγω άμυνες, λόγω ύπνου, βρίσκονται σε υπολειτουργία.
Το ασυνείδητο στέλνει πάντα το κατάλληλο μήνυμα, το οποίο εάν αποσυμβολισθεί ορθά και γίνει αποδεκτό από το συνειδητό, τότε το άτομο αντέχει να το εμπεριέχει.
Κατά την ψυχοθεραπεία, κάθε στοιχείο του ονείρου (πρόσωπο, συναισθηματική φόρτιση, ακόμη και υλικό αντικείμενο), είναι πλευρά του ανθρώπου, που ονειρεύεται και πρέπει να αποσυμβολισθεί ως τέτοιο, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το επίπεδο συνειδητότητάς του.
Επιπλέον, κάθε στοιχείο του ονείρου μπορεί να αναλυθεί από πολλές οπτικές γωνίες και να επιφέρει διαφορετική συνειδητότητα στο άτομο. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο ο συγγραφέας τοποθετεί καθρέπτες επί σκηνής.
Πολλές φορές το περιεχόμενο του ονείρου μπορεί να εκληφθεί, ότι έχει παραληρηματική υφή.
Η διαφορά μεταξύ παραληρήματος και ονείρου είναι η εξής: Το παραλήρημα εκλαμβάνεται από το άτομο, που το βιώνει, ως πραγματικότητα, ενώ το όνειρο γίνεται αντιληπτό ως μη πραγματικό, όταν το άτομο ξυπνήσει (συμβαίνον έξω από αυτό).
Κάθε όνειρο είναι μία συμβολοποιημένη ψυχική κατάσταση, επειδή το κάθε όνειρο είναι μία φωτογραφία κάποιων πλευρών του ψυχισμού του.
Το Έργο, λοιπόν, είναι το όνειρο ενός ατόμου, που ονειρεύεται και για το οποίο θα γίνει ψυχοθεατρολογική ανάλυση.
Το άτομο αυτό θα είναι ο κάθε ένας ‘θεατής’.
Οι ήρωες του έργου θα αναλυθούν ως οι διαφορετικές πλευρές του ‘ατόμου-θεατή’, δηλαδή θα έχουν όλοι την ίδια ψυχική δομή (ίδιους γονείς), όμως θα παίζουν τον δικό τους ‘ρόλο’ στο συναισθηματικό σενάριο του ‘ατόμου-θεατή’.
Αφού, ο κάθε Ρόλος του Έργου καθρεπτίζει μια διαφορετική πλευρά του ‘ατόμου-θεατή’, το Έργο συνολικά, καθρεπτίζει το σύνολο του ψυχισμού του και άρα κάθε ένας στο ακροατήριο βλέπει τα δικά του ψυχικά κομμάτια επί σκηνής μέσα από το όνειρο-έργο.
Στο τέλος η Ίρμα, ξυπνάει τους θεατές και τους στέλνει στον πραγματικό τους κόσμο.
Επειδή ο συγγραφέας γνώριζε καλά, ότι το Έργο είναι ένα όνειρο (ίσως δικό του), αλλά δεν το ανακοίνωσε, θέλησε να μην αφήσει την πλοκή στις ψυχικές προβολές του σκηνοθέτη, του ενδυματολόγου και του σκηνογράφου, με αποτέλεσμα να φτάσει διαφορετικό μήνυμα στους θεατές.
Γι’ αυτό, έχει απόλυτα σαφείς εντολές για το ανέβασμα του Έργου, εκτός από τον φωτισμό. Αυτόν, τον αφήνει ελεύθερο, επιτρέποντας την δημιουργία διαφορετικών συναισθηματικών φορτίσεων στις σκηνές, ανάλογα με τον φωτισμό τους. Όρισε, όμως, πως το κέντρο του φωτισμού της σκηνής πρέπει να είναι ο πολυέλαιος.
Πολύ ορθά, ο συγγραφεύς δηλώνει, ότι το έργο θα πρέπει να ανεβαίνει ακολουθώντας πιστά τις σκηνοθετικές, σκηνογραφικές και ενδυματολογικές του οδηγίες.
Γενικό Σχόλιο:
Δεν έχει σημασία η πλοκή του έργου.
Η κάθε Εικόνα/Σκηνή, η κάθε στιχομυθία, είναι μία ξεχωριστή ψυχική φωτογραφία, στην οποία είναι εγκιβωτισμένο όλο το μήνυμα του ονείρου, όπως εγκιβωτίζονται τα σκηνικά από αριστερά προς δεξιά μπροστά στα μάτια του θεατή.
Ο θεατής δεν πρέπει να δώσει έμφαση στην πλοκή του έργου.
Το βασικό μήνυμα του έργου/ονείρου: «ξύπνα και ζήσε», είναι διάχυτο σε κάθε σκηνή, οπότε θα εμπεριέχεται και στις λίγες που θα θυμάται.
Δεν έχει σημασία η πλοκή του έργου.
Η κάθε Εικόνα/Σκηνή, η κάθε στιχομυθία, είναι μία ξεχωριστή ψυχική φωτογραφία, στην οποία είναι εγκιβωτισμένο όλο το μήνυμα του ονείρου, όπως εγκιβωτίζονται τα σκηνικά από αριστερά προς δεξιά μπροστά στα μάτια του θεατή.
Ο θεατής δεν πρέπει να δώσει έμφαση στην πλοκή του έργου.
Το βασικό μήνυμα του έργου/ονείρου: «ξύπνα και ζήσε», είναι διάχυτο σε κάθε σκηνή, οπότε θα εμπεριέχεται και στις λίγες που θα θυμάται.
Ψυχαναλυτική Προσέγγιση
Το κεντρικό σύμβολο του ονείρου είναι η Εικόνα, το ψεύτικο Φαίνεσθαι. Ακριβώς το αντίθετο από το πραγματικό Είναι του θεατή.
Κάθε τι στην ζωή του ατόμου το οποίο ονειρεύεται, γίνεται με στόχο την εκδήλωση και την εδραίωση της ψεύτικης Εικόνας του, δηλαδή, αφενός πως γίνεται αντιληπτό το άτομο από τους άλλους και αφετέρου πως το ίδιο το άτομο βιώνει τον εαυτό του μέσα από τα μάτια των άλλων (καθρέπτες).
Ο θεατής του ονείρου έχει βιώσει ενδομήτρια απόρριψη για την ίδια του την υπόσταση (σύνολο ιδιοτήτων του).
Πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο επαναλαμβάνεται επί σειρά γενεών και θα επαναλαμβάνεται έως ότου να βρεθεί κάποιος πραγματικός επαναστάτης (όχι ψεύτικος σαν τον αρχηγό των επαναστατών) και να διαφοροποιηθεί από αυτό.
Το σενάριο έχει ως εξής:
Κάθε τι στην ζωή του ατόμου το οποίο ονειρεύεται, γίνεται με στόχο την εκδήλωση και την εδραίωση της ψεύτικης Εικόνας του, δηλαδή, αφενός πως γίνεται αντιληπτό το άτομο από τους άλλους και αφετέρου πως το ίδιο το άτομο βιώνει τον εαυτό του μέσα από τα μάτια των άλλων (καθρέπτες).
Ο θεατής του ονείρου έχει βιώσει ενδομήτρια απόρριψη για την ίδια του την υπόσταση (σύνολο ιδιοτήτων του).
Πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο επαναλαμβάνεται επί σειρά γενεών και θα επαναλαμβάνεται έως ότου να βρεθεί κάποιος πραγματικός επαναστάτης (όχι ψεύτικος σαν τον αρχηγό των επαναστατών) και να διαφοροποιηθεί από αυτό.
Το σενάριο έχει ως εξής:
- Εγώ, το έμβρυο, έχω τις δικές μου ιδιότητες (πχ ταλέντα).
- Εσείς, οι γονείς, επιβάλετε σε εμένα να αναπαραστήσω την δική σας ψεύτικη Εικόνα, έτσι ώστε να στέκομαι στο ύψος των περιστάσεων σας.
- Εγώ, το νεογέννητο, πέραν των δικών μου ιδιοτήτων, έχω ενδοβάλει τις ιδιότητες, τόσο της μαμάς όσο και του μπαμπά μου.
- Εσείς, οι γονείς, δεν αποδέχεστε τις δικές σας πραγματικές ιδιότητες και για αυτό τις απορρίψατε (ευνουχίσατε). Εγώ σας καθρεπτίζω τις δικές σας πραγματικές ιδιότητες, οι οποίες δεν συνάδουν με την ψεύτικη Εικόνα σας.
- Εσείς, οι γονείς, έχοντας απορρίψει τις δικές σας πραγματικές ιδιότητες, απορρίπτεται και τις δικές μου, δηλαδή τον καθρέπτη των δικών σας.
- Εγώ, το παιδί έως τα τρία μου χρόνια, για να μπορέσω να επιβιώσω, αναγκάζομαι να συμβιβαστώ και να απωθώ ενστικτωδώς τις πραγματικές μου ιδιότητες. Τίς απωθώ με την δικαιολογία ότι δεν έχω ακόμη το έρεισμα να τις εκφράσω. Όντας σε μία σχέση εξάρτησης με τους γονείς δεν μπορώ να επιβιώσω εάν αυτοί με απορρίψουν. Θρέφω ψευδαισθήσεις ότι θα τις εκδηλώσω μόλις αποκτήσω το έρεισμα για την επανάσταση μου (ενηλικίωση).
- Κατά την ενηλικίωση μου βρίσκομαι σε μία διαρκή πλάνη ότι θα εκδηλώσω κάποια στιγμή τις πραγματικές μου ιδιότητες, ενώ συμβιβάζομαι όλο και περισσότερο με τον αυτοευνουχισμό μου. Ταυτίζομαι πλήρως με την ψεύτικη Εικόνα των γονιών μου.
- Ο συμβιβασμός γίνεται φύση μου και ζω σύμφωνα με ότι ορίζει ο καθωσπρεπισμός, ο οποίος προκύπτει από τις κοινωνικές συμβάσεις. Γίνομαι όπως με θέλουν οι άλλοι, έτσι ώστε να είμαι αποδεκτός από αυτούς. Στην ενήλικη μου ζωή, οι άλλοι αποτελούν τα κάτοπτρα μου. Έχοντας απαρνηθεί/ευνουχίσει το πραγματικό Είναι μου και επιτυγχάνοντας την δόμηση της ψεύτικης Εικόνας μου, δεν ζω αλλά επιβιώνω σε μία ανούσια ζωή, με την κατάθλιψη να είναι ‘ante portas/προ των πυλών’.
- Καταστρέφω τόσο την δική μου ζωή όσο και την ζωή των παιδιών μου, τα οποία με ενδοβάλουν και ως εκ τούτου το σενάριο επαναλαμβάνεται αδιάκοπα (Carl Jung: το βαρύτερο φορτίο για ένα παιδί, είναι η ζωή που δεν έζησαν οι γονείς του).
Το Όνειρο ως Πραγματικότητα
Εάν εκλαμβανόταν η πλοκή του ονείρου ως μία πραγματική ιστορία, σε αυτήν θα παρουσιαζόταν ένα μπορντέλο με τους πελάτες και τους υπαλλήλους του.
Η μαντάμ ‘Ίρμα’ διοργανώνει δρώμενα, τα οποία αποτελούν ενότητες ενός κεντρικού σεναρίου (παρτούζα) με τον γενικό τίτλο Επανάσταση.
Η ίδια η υπόσταση του μπορντέλου απορρέει από την ύπαρξη του εν λόγω σεναρίου.
Πρόκειται για ένα σενάριο ψευδαισθήσεων, το οποίο, πλαισιωμένο από τους υπαλλήλους – παρτενέρ του μπορντέλου, φιλοτεχνεί ψεύτικες εικόνες.
Οι πελάτες παίζουν ρόλους και μέσα από αυτούς βιώνουν σαν πραγματικές τις ψεύτικες εικόνες του σεναρίου, οι οποίες καταστέλλονται από τον καθωσπρεπισμό τους στην πραγματική ζωή.
Στο τέλος του έργου η μαντάμ ‘Ίρμα’ αποκαλύπτει τους πελάτες ξεχωρίζοντάς τους από το προσωπικό, καθόσον ζητάει από τους πρώτους να αποχωρήσουν.
Η μαντάμ ‘Ίρμα’ διοργανώνει δρώμενα, τα οποία αποτελούν ενότητες ενός κεντρικού σεναρίου (παρτούζα) με τον γενικό τίτλο Επανάσταση.
Η ίδια η υπόσταση του μπορντέλου απορρέει από την ύπαρξη του εν λόγω σεναρίου.
Πρόκειται για ένα σενάριο ψευδαισθήσεων, το οποίο, πλαισιωμένο από τους υπαλλήλους – παρτενέρ του μπορντέλου, φιλοτεχνεί ψεύτικες εικόνες.
Οι πελάτες παίζουν ρόλους και μέσα από αυτούς βιώνουν σαν πραγματικές τις ψεύτικες εικόνες του σεναρίου, οι οποίες καταστέλλονται από τον καθωσπρεπισμό τους στην πραγματική ζωή.
Στο τέλος του έργου η μαντάμ ‘Ίρμα’ αποκαλύπτει τους πελάτες ξεχωρίζοντάς τους από το προσωπικό, καθόσον ζητάει από τους πρώτους να αποχωρήσουν.
Οι Χαρακτήρες
Σχόλιο: η λέξη 'ρόλος' που εμφανίζεται παρακάτω, σημαίνει ρόλος του σεναρίου 'Επανάσταση'.
- ‘Ίρμα’
- ‘Κάρμεν’
- ‘Βασίλισσα’
- ‘Καθοδηγήτρια Κάρμεν’
- ‘Επίσκοπος’
- ‘Δικαστής’
- ‘Στρατηγός’
- ‘Απεσταλμένος της Αυλής’
- ‘Γεράκος’
- ‘Ροζέ’ / ‘Ψεύτικος Υδραυλικός’ / ‘Αρχηγός των Επαναστατών’
- ‘Ροζέ’ + ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’ (Εικόνα/Σκηνή 9η)
- ‘Σαντάλ’
- ‘Γυναίκα’
- ‘Κλέφτρα’
- ‘Κορίτσι’
- ‘Αρτύρ’
- ‘Δήμιος’
- ‘Ζωρζ’
- ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’ / ‘Ήρωας’
- ‘Είδωλα ψεύτικων καθρεπτών’
- ‘Ζητιάνος’
- ‘Σκλάβος’
- ‘Τρεις άνδρες επαναστάτες’
- ‘Τρεις φωτογράφοι’
Ψεύτικες Εικόνες
- Εικόνα/Σκηνή 1η – 2η – 3η
Παίζοντας τα επιμέρους σενάρια τους, βιώνουν την ψεύτικη εικόνα εξουσίας, μέσα από την ύπαρξη των παρτενέρ.
Η ψεύτικη εικόνα του ‘Επισκόπου’ και του ‘Στρατηγού’ καθρεπτίζεται άμεσα στον καθρέπτη με το επιχρυσωμένο και σκαλιστό πλαίσιο.
Ειδικότερα, ο ‘Επίσκοπος’ απευθύνεται άμεσα στον καθρέπτη και εξομολογείται στο είδωλο του.
Η ψεύτικη εικόνα του ‘Δικαστή’ καθρεπτίζεται στα μάτια του ‘Δήμιου’ (‘Αρτύρ’).
Οι τρεις ψεύτικες μορφές εξουσίας (εκκλησιαστική – δικαστική – στρατιωτική) αναζητούν, στα πλαίσια του ατομικού σεναρίου τους, τον ψεύτικο ‘Αρχηγό της Αστυνομίας’.
- Εικόνα/Σκηνή 4η
Βιώνει ψεύτικη εικόνα ένδειας με όλες του τις κινήσεις να καθρεπτίζονται άμεσα σε τρία κάτοπτρα (οι ρόλοι των ειδώλων παίζονται από τρεις ηθοποιούς).
Η ένδεια του είναι ψεύτικη, διότι, εάν ήταν πένης, δεν θα μπορούσε να πληρώσει το μεγάλο τίμημα της μαντάμ ‘Ίρμας’, για να απολαύσει τις υπηρεσίες του μπορντέλου.
Η ψεύτικη εικόνα ένδειας εμπλουτίζεται από ψεύτικα λουλούδια και ψεύτικες ψείρες.
- Εικόνα/Σκηνή 5η
Είναι το δωμάτιο το οποίο καθρεπτιζόταν στον καθρέπτη των τριών πρώτων σκηνών (στην 4η ο καθρέπτης είναι καλυμμένος από πανό).
Υπάρχουν δύο ψεύτικες εικόνες σε αυτήν την σκηνή:
Α) το μέγεθος του μπορντέλου.
Το μπορντέλο δεν έχει πολλά σαλόνια αλλά μόνο έναν κύριο δραματουργικό χώρο και έναν βοηθητικό στον οποίο εγκιβωτίζονται τα σκηνικά των επιμέρους σεναρίων (για αυτόν τον λόγο ο Ζενέ επιμένει όχι σε περιστρεφόμενη σκηνή).
Στις τρεις πρώτες σκηνές καθρεπτιζόταν το ίδιο δωμάτιο, το οποίο σε αυτήν την σκηνή φανερώνεται ότι είναι ταυτόχρονα, εκτός από χώρος όπου εκτυλίσσονται τα σενάρια, το διοικητήριο και η κρεβατοκάμαρα της ‘Ίρμας’.
Ακόμη δύο αποδείξεις είναι, αφενός ο πολυέλαιος ο οποίος υπάρχει σε όλες ανεξαιρέτως τις σκηνές, αφετέρου το φόρεμα της ‘Ίρμας’, το οποίο, χάριν σε διαδήματα, μεταμορφώνεται σταδιακά σε φόρεμα της Βασίλισσας.
Οπότε, το διευθυντήριο – κρεβατοκάμαρα – δωμάτιο σεναρίων είναι ένας μοναδικός χώρος, ο διάκοσμος του οποίου προσαρμόζεται στο σενάριο του εκάστοτε πελάτη. Είναι όλη η ζωή της ‘Ίρμας’, είναι όπως όλη η ζωή του θεατή, είναι η ψεύτικη πραγματικότητα του. Άλλωστε στο σανίδι διαδραματίζεται το όνειρό του.
Β) ο ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’ (‘Ζωρζ’).
Είναι ένας ρόλος που, επειδή δεν τον έχει επιλέξει ακόμη κανένας πελάτης, παίζει ο ‘Ζωρζ’, ο οποίος ανήκει στο προσωπικό του μπορντέλου.
Ο ‘Ζωρζ’ δυσανασχετεί έντονα, επειδή υποχρεούται να παίζει συνέχεια έναν ρόλο, ο οποίος δεν είναι επιθυμητός από κανέναν πελάτη. Άλλωστε, όπως εξηγεί ή ‘Ίρμα’ «το λειτούργημά [του] δεν έχει εκείνη την ευγένεια που είναι απαραίτητη για να προτείνει στους ονειροπόλους μία εικόνα που θα τους παρηγορούσε» (μπάτσος στο Παρίσι της δεκαετίας του ’50).
- Εικόνα/Σκηνή 6η
Είναι ακόμη ένα επιμέρους σενάριο, το οποίο διαδραματίζεται στον κύριο χώρο του μπορντέλου με τον πολυέλαιο πάντα παρόντα. Αν και υποτίθεται ότι βρίσκονται στην πλατεία έξω από το μπορντέλο, η ‘Σαντάλ’ λέει στον ‘Ροζέ’, ότι δεν πρόκειται να βγούνε ποτέ από αυτό το μπορντέλο, εάν ο τομέας της βόρειας συνοικίας δεν πετύχει.
Ο πελάτης υποδύεται τον ρόλου του ψεύτικου υδραυλικού, ο οποίος ονομάζεται ‘Ροζέ’ και έχει παρτενέρ την ‘Σαντάλ’.
Η ‘Σαντάλ’, ένα από τα κορίτσια του μπορντέλου, σύμφωνα με το σενάριο, υποδύεται τον ρόλο της πρώην πουτάνας και νυν εικόνας/ψυχή της επανάστασης.
Ο ‘Ροζέ’, ακολουθώντας το επιμέρους σενάριο του, παζαρεύει να δανείσει την εικόνα/ψυχή της επανάστασης έναντι πολλών ελλειμματικών γυναικών, βόδια όπως τις αποκαλεί ο ίδιος.
- Εικόνα/Σκηνή 7η
Ομάδα προνομιούχων, την οποία διορίζει ο ‘Απεσταλμένος της Αυλής’.
Ο κάθε πρωταγωνιστής αναλαμβάνει την ψεύτικη εξουσία του ρόλου, τον οποίο έπαιζε στο ατομικό του σενάριο. Ακόμη και η ‘Ίρμα’, Διοικήτρια του μπορντέλου, αναλαμβάνει το ρόλο της Βασίλισσας.
Ψεύτικοι πρωταγωνιστές σε ψεύτικη ιστορία, η οποία διαδραματίζεται στον μοναδικό χώρο του μπορντέλου με τον πολυέλαιο πάντα παρόντα.
Ψεύτικη ιστορία, η οποία βιώνεται ως πραγματική, για αυτό η ‘Ίρμα’ διατάζει να σπάσουν ή να σκεπάσουν τους καθρέπτες, ώστε οι πρωταγωνιστές να μην της υφαρπάξουν την ψεύτικη βασιλική εξουσία.
Ο ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’, δεν λαμβάνει εμφανώς μέρος στα δρώμενα όμως παρεμβαίνει αφανώς. Ο συγκεκριμένος ρόλος δεν έχει επιλεγεί ακόμη από κανέναν και κατά συνέπεια παίζεται υποτονικά από τον υπάλληλο ‘Ζωρζ’, ο οποίος εξακολουθεί να δυσφορεί.
Η ‘Κάρμεν’ παραμένει εκτός δρώμενου, έτσι ώστε να φέρει τους πρωταγωνιστές πίσω στην πραγματική πραγματικότητα.
Την ψεύτικη εικόνα πλαισιώνουν:
- το ψεύτικο πτώμα του ‘Αρτύρ’, ο οποίος παίζει τον ρόλο που του ανέθεσε η ‘Ίρμα’ στα μέσα της σκηνής,
- ο ψεύτικος τάφος και
- η συλλογή από τα ψεύτικα παράσημα του ‘Απεσταλμένου’, τα οποία καρφιτσώνει μόνος του στο σακάκι του.
- Εικόνα/Σκηνή 8η
Το σενάριο της προηγούμενης σκηνής (7ης) συνεχίζει και σε αυτή, πάντα στον κύριο δραματουργικό χώρο του μπορντέλου.
Η ψεύτικη εικόνα συμπληρώνεται από την τελετουργική εμφάνιση των ρόλων σε υπέρμετρη μεγαλοπρέπεια, η οποία είναι επίσης ψεύτικη αφού τα ρούχα είναι φθαρμένα (σκονισμένα και σκισμένα).
Ο ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’ – ‘Ήρωας’ παρευρίσκεται, αλλά εξακολουθεί να μην λαμβάνει ενεργά μέρος στο επιμέρους σενάριο, επειδή δεν είναι πελάτης. Συνεπώς, εξακολουθεί να εμφανίζεται χωρίς να έχει υπέρμετρες διαστάσεις.
Ο υπάλληλος του μπορντέλου, ο οποίος επευφημεί την Βασίλισσα, παίζει τον ρόλο του ‘Ζητιάνου’, ώστε να ακολουθεί την γενική γραμμή φθοράς, όπως ορίζει το σενάριο, τουτέστιν φθαρμένοι προεστοί / φθαρμένος λαός (φθαρμένοι γονείς / φθαρμένο παιδί).
Η ‘Σαντάλ’, μολονότι αναγνωρίζεται ως εξουσία από την Βασίλισσα, πρέπει να πεθάνει βάσει του σεναρίου, διότι η ύπαρξη της και μόνο απειλεί την νομενκλατούρα. Κάθε ένας ο οποίος απειλεί την νομενκλατούρα πρέπει να σκοτωθεί, όπως σκοτώθηκαν και οι επιθυμίες του θεατή. Στην παιδική του ηλικία έπρεπε να συνθηκολογήσει με τις επιταγές της εξουσίας των γονέων του, ενώ στην ενήλικη του ζωή υποτάσσεται στις νόρμες του καθωσπρεπισμού.
- Εικόνα/Σκηνή 9η
Α) Η επίδειξη εξουσίας, όπως φαίνεται στην παραληρηματική και καταθλιπτική περιγραφή της ψεύτικης παρέλασης της νομενκλατούρας από τον ‘Στρατηγό’, η οποία φαντασιώνεται ότι έχει εξουσία.
Β) οι φωτογραφίες, οι οποίες εστιάζουν σε εμβλήματα και σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, συνθέτοντας πόζες, οι οποίες τεκμηριώνουν την αξία της εξουσίας της ψεύτικης νομενκλατούρας.
Γ) η δολοπλοκία του ‘Επισκόπου’, του ‘Δικαστή’ και του ‘Στρατηγού’ με στόχο την υφαρπαγή της εξουσίας από τον ‘Αρχηγό της Αστυνομίας’ και την Βασίλισσα.
Δ) το μαυσωλείο, όπως περιεγράφηκε από τον ‘Απεσταλμένο της Αυλής’ στην 7η σκηνή καθώς ανέθετε τους ρόλους. Το μαυσωλείο βρίσκεται επίσης στον έναν χώρο του μπορντέλου όπου διαδραματίζεται το ατομικό σενάριο του πελάτη ‘Ροζέ’ (ψεύτικου υδραυλικού/αρχηγού των επαναστατών). Ο πελάτης, σε αυτήν την σκηνή, αποφασίζει να παίξει και τον ρόλο του ‘Αρχηγού της Αστυνομίας’, δηλαδή παίζει δύο ρόλους.
Ε) το μέγεθος του μπορντέλου, διότι η ‘Ίρμα’ φαντασιώνεται ότι σβήνει τα φώτα από πολλά σαλόνια ενώ όλοι οι διακόπτες βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο με τον πολυέλαιο πάντα παρόντα. Είναι η αντίληψη της ‘Ίρμας’ ότι είναι μεγάλο το μπορντέλο και ως εκ τούτου φαντασιώνεται και ονειροπολεί. Η ‘Κάρμεν’ υπηρετεί πιστά την φαντασίωση της ‘Ίρμας’ ανοιγοκλείνοντας την μία πόρτα μετά την άλλη σαν να ήταν πολλές ενώ είναι δύο.
Ήχοι
Κάποιοι από αυτούς είναι εφέ του σεναρίου ‘Επανάσταση’, ενώ κάποιοι άλλοι, αποτέλεσμα της κανονικής λειτουργίας του μπορντέλου.
Όλα τα ανωτέρω είναι εφέ του σεναρίου.
Η ‘Κάρμεν’ είναι ένα γειωμένο άτομο, το οποίο ασχολείται με την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και των υλικών αναγκών της επιχείρησης.
Η μαντάμ ‘Ίρμα’ είναι ένα φαντασιόπληκτο άτομο, το οποίο είναι μόνιμα βυθισμένο σε ψευδαισθήσεις.
Τόσο η ‘Κάρμεν’ όσο και οι υπόλοιποι υπάλληλοι της επιχείρησης υποδύονται τους ρόλους τους, ακόμη και όταν δεν υπάρχουν πελάτες, έτσι ώστε να μην διαταράξουν την παραληρηματική πραγματικότητα της ‘Ίρμας’.
Η εύρυθμη λειτουργία του μπορντέλου εξασφαλίζεται χάριν, τόσο της γειωμένης διαχείρισης της ‘Κάρμεν’ όσο και των παραληρηματικών φαντασιώσεων της ‘Ίρμας’ από τις οποίες πηγάζει η έμπνευσή της, απαραίτητη προϋπόθεση για την δημιουργία των σεναρίων.
Καθήκον της πρώτης είναι η απρόσκοπτη λειτουργία του χώρου, ενώ της δεύτερης είναι η σύλληψη των σεναρίων. Η ύπαρξη της μίας είναι αναπόσπαστη από αυτή της άλλης. Για αυτόν τον λόγο ο Ζενέ απαιτεί να καταβληθεί προσπάθεια, ώστε να γίνει αισθητή η αντιζηλία η οποία φαίνεται ότι υπάρχει ανάμεσα στην ‘Ίρμα’ και την ‘Κάρμεν’ («θέλω να πω ποια διευθύνει – το σπίτι και το έργο; Η Κάρμεν ή η Ίρμα;»).
Όλα τα κουδουνίσματα της πόρτας, εκτός από το έβδομο, αναγγέλλουν την είσοδο πραγματικών εξωτερικών συνεργατών της επιχείρησης.
Θόρυβος πολυβόλου: Δοκιμή εφέ σεναρίου. Όντας φορτισμένη από την συζήτηση που έχει προηγηθεί με την ‘Κάρμεν’, η ‘Ίρμα’ αρχίζει να μπαίνει στο παραλήρημα με το άκουσμα του πολυβόλου. Γνωρίζοντας το φαντασιόπληκτο κομμάτι της ‘Ίρμας’, η ‘Κάρμεν’ ανταποκρίνεται στο παραλήρημα της σαν να ήταν πραγματικότητα.
Πρώτο - δεύτερο κουδούνισμα: Εισάγουν ολοκληρωτικά την ‘Ίρμα’ στο παραλήρημα.
Τρίτο κουδούνισμα: Η ‘Ίρμα’, εν μέσω παραληρήματος, έχει την ψευδαίσθηση της εμφάνισης ενός πελάτη, ο οποίος παίζει τον ρόλο του λεγεωνάριου.
Τέταρτο κουδούνισμα: Αναλαμπή εκτός παραληρήματος. Η ‘Ίρμα’ έχει μία στιγμιαία επαφή με το ‘εδώ και τώρα’, αντιλαμβάνεται και ότι φεύγει ο αληθινός υδραυλικός και ότι το μπορντέλο είναι ένας οίκος ψευδαισθήσεων.
Θόρυβος πολυβόλου: Δοκιμή εφέ σεναρίου. Επανεισάγει την ‘Ίρμα’ στο παραλήρημα.
Πέμπτο κουδούνισμα: Εμπλουτίζει το παραλήρημα. Η ‘Ίρμα’ έχει την ψευδαίσθηση της άφιξης ενός πελάτη, ο οποίος είναι μεταμφιεσμένος σε γκαρσόνι.
Θόρυβος πολυβόλου: Δοκιμή εφέ σεναρίου. Η ‘Κάρμεν’ ενισχύει το παραλήρημα του σεναρίου ‘Επανάσταση’.
Έκτο κουδούνισμα: Η ‘Ίρμα΄ περνάει διαδοχικά από την ψευδαίσθηση του Χριστού με την ακολουθία του, σε αυτήν της Ραχήλ με τον τοξότη.
Κτύπος πόρτας δωματίου: Είσοδος υπαλλήλου ‘Δήμιος’. Η ‘Ίρμα’ κρύβει το μηχάνημα, επειδή δεν τον εμπιστεύεται να δει τα σαλόνια της.
Έβδομο κουδούνισμα: Το προκαλεί η ‘Ίρμα’ για να διώξει την ‘Κάρμεν’, ώστε να μείνει μόνη με τον υπάλληλο ‘Αρχηγό της Αστυνομίας’. Η ‘Κάρμεν’ συνεχίζει να ανταποκρίνεται στο παραλήρημα της και αποχωρεί.
Φωνή ‘Κάρμεν’ από τα παρασκήνια («αμπαρώστε το σαλόνι 17»): Η ‘Κάρμεν’ φωνάζει, ώστε να μην διαταραχθεί το παραλήρημα της ‘Ίρμας’ από τον θόρυβο του οδοντωτού και σκουριασμένου τροχού, ο οποίος είναι αποτέλεσμα εργασιών συντήρησης. Αμέσως μετά η ‘Κάρμεν’ μπαίνει στην σκηνή ανακοινώνοντας την άφιξη του ‘Απεσταλμένου της Αυλής’ στο νεκρώσιμο σαλόνι. Σκοπός της και τώρα είναι να αποφευχθεί κάποια πιθανή διαταραχή της ‘Ίρμας’, την οποία θα μπορούσε να επιφέρει ο ήχος του τροχού με συνέπεια να κλονιστεί η παραληρηματική της πραγματικότητα.
Ξερός κρότος σφαίρας: Δοκιμή εφέ σεναρίου, ο οποίος βιώνεται από την ‘Ίρμα’ σαν πραγματικό γεγονός. Η ‘Κάρμεν’, ο υπάλληλος ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’ και ο υπάλληλος ‘Δήμιος’ ακολουθούν πιστά το παραλήρημά της. Αν και ο ‘Απεσταλμένος της Αυλής’ δεν ευρίσκεται στο μπορντέλο, η ‘Ίρμα΄ ετοιμάζεται να τον υποδεχθεί, χωρίς να μετακινηθεί, στον ένα και μοναδικό χώρο του μπορντέλου.
- Εικόνα/Σκηνή 1η
- Εικόνα/Σκηνή 2η
- Εικόνα/Σκηνή 3η
- Εικόνα/Σκηνή 4η
- Εικόνα/Σκηνή 6η
- Εικόνα/Σκηνή 7η
- Εικόνα/Σκηνή 8η
- Εικόνα/Σκηνή 9η
Όλα τα ανωτέρω είναι εφέ του σεναρίου.
- Εικόνα/Σκηνή 5η
Η ‘Κάρμεν’ είναι ένα γειωμένο άτομο, το οποίο ασχολείται με την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και των υλικών αναγκών της επιχείρησης.
Η μαντάμ ‘Ίρμα’ είναι ένα φαντασιόπληκτο άτομο, το οποίο είναι μόνιμα βυθισμένο σε ψευδαισθήσεις.
Τόσο η ‘Κάρμεν’ όσο και οι υπόλοιποι υπάλληλοι της επιχείρησης υποδύονται τους ρόλους τους, ακόμη και όταν δεν υπάρχουν πελάτες, έτσι ώστε να μην διαταράξουν την παραληρηματική πραγματικότητα της ‘Ίρμας’.
Η εύρυθμη λειτουργία του μπορντέλου εξασφαλίζεται χάριν, τόσο της γειωμένης διαχείρισης της ‘Κάρμεν’ όσο και των παραληρηματικών φαντασιώσεων της ‘Ίρμας’ από τις οποίες πηγάζει η έμπνευσή της, απαραίτητη προϋπόθεση για την δημιουργία των σεναρίων.
Καθήκον της πρώτης είναι η απρόσκοπτη λειτουργία του χώρου, ενώ της δεύτερης είναι η σύλληψη των σεναρίων. Η ύπαρξη της μίας είναι αναπόσπαστη από αυτή της άλλης. Για αυτόν τον λόγο ο Ζενέ απαιτεί να καταβληθεί προσπάθεια, ώστε να γίνει αισθητή η αντιζηλία η οποία φαίνεται ότι υπάρχει ανάμεσα στην ‘Ίρμα’ και την ‘Κάρμεν’ («θέλω να πω ποια διευθύνει – το σπίτι και το έργο; Η Κάρμεν ή η Ίρμα;»).
Όλα τα κουδουνίσματα της πόρτας, εκτός από το έβδομο, αναγγέλλουν την είσοδο πραγματικών εξωτερικών συνεργατών της επιχείρησης.
Θόρυβος πολυβόλου: Δοκιμή εφέ σεναρίου. Όντας φορτισμένη από την συζήτηση που έχει προηγηθεί με την ‘Κάρμεν’, η ‘Ίρμα’ αρχίζει να μπαίνει στο παραλήρημα με το άκουσμα του πολυβόλου. Γνωρίζοντας το φαντασιόπληκτο κομμάτι της ‘Ίρμας’, η ‘Κάρμεν’ ανταποκρίνεται στο παραλήρημα της σαν να ήταν πραγματικότητα.
Πρώτο - δεύτερο κουδούνισμα: Εισάγουν ολοκληρωτικά την ‘Ίρμα’ στο παραλήρημα.
Τρίτο κουδούνισμα: Η ‘Ίρμα’, εν μέσω παραληρήματος, έχει την ψευδαίσθηση της εμφάνισης ενός πελάτη, ο οποίος παίζει τον ρόλο του λεγεωνάριου.
Τέταρτο κουδούνισμα: Αναλαμπή εκτός παραληρήματος. Η ‘Ίρμα’ έχει μία στιγμιαία επαφή με το ‘εδώ και τώρα’, αντιλαμβάνεται και ότι φεύγει ο αληθινός υδραυλικός και ότι το μπορντέλο είναι ένας οίκος ψευδαισθήσεων.
Θόρυβος πολυβόλου: Δοκιμή εφέ σεναρίου. Επανεισάγει την ‘Ίρμα’ στο παραλήρημα.
Πέμπτο κουδούνισμα: Εμπλουτίζει το παραλήρημα. Η ‘Ίρμα’ έχει την ψευδαίσθηση της άφιξης ενός πελάτη, ο οποίος είναι μεταμφιεσμένος σε γκαρσόνι.
Θόρυβος πολυβόλου: Δοκιμή εφέ σεναρίου. Η ‘Κάρμεν’ ενισχύει το παραλήρημα του σεναρίου ‘Επανάσταση’.
Έκτο κουδούνισμα: Η ‘Ίρμα΄ περνάει διαδοχικά από την ψευδαίσθηση του Χριστού με την ακολουθία του, σε αυτήν της Ραχήλ με τον τοξότη.
Κτύπος πόρτας δωματίου: Είσοδος υπαλλήλου ‘Δήμιος’. Η ‘Ίρμα’ κρύβει το μηχάνημα, επειδή δεν τον εμπιστεύεται να δει τα σαλόνια της.
Έβδομο κουδούνισμα: Το προκαλεί η ‘Ίρμα’ για να διώξει την ‘Κάρμεν’, ώστε να μείνει μόνη με τον υπάλληλο ‘Αρχηγό της Αστυνομίας’. Η ‘Κάρμεν’ συνεχίζει να ανταποκρίνεται στο παραλήρημα της και αποχωρεί.
Φωνή ‘Κάρμεν’ από τα παρασκήνια («αμπαρώστε το σαλόνι 17»): Η ‘Κάρμεν’ φωνάζει, ώστε να μην διαταραχθεί το παραλήρημα της ‘Ίρμας’ από τον θόρυβο του οδοντωτού και σκουριασμένου τροχού, ο οποίος είναι αποτέλεσμα εργασιών συντήρησης. Αμέσως μετά η ‘Κάρμεν’ μπαίνει στην σκηνή ανακοινώνοντας την άφιξη του ‘Απεσταλμένου της Αυλής’ στο νεκρώσιμο σαλόνι. Σκοπός της και τώρα είναι να αποφευχθεί κάποια πιθανή διαταραχή της ‘Ίρμας’, την οποία θα μπορούσε να επιφέρει ο ήχος του τροχού με συνέπεια να κλονιστεί η παραληρηματική της πραγματικότητα.
Ξερός κρότος σφαίρας: Δοκιμή εφέ σεναρίου, ο οποίος βιώνεται από την ‘Ίρμα’ σαν πραγματικό γεγονός. Η ‘Κάρμεν’, ο υπάλληλος ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’ και ο υπάλληλος ‘Δήμιος’ ακολουθούν πιστά το παραλήρημά της. Αν και ο ‘Απεσταλμένος της Αυλής’ δεν ευρίσκεται στο μπορντέλο, η ‘Ίρμα΄ ετοιμάζεται να τον υποδεχθεί, χωρίς να μετακινηθεί, στον ένα και μοναδικό χώρο του μπορντέλου.
Κάτοπτρα
Οι ψεύτικες εικόνες (ρόλοι) αναδεικνύονται μέσα από το σενάριο. Οι πελάτες βιώνουν τις συναισθηματικές φορτίσεις των ρόλων στον αντικατοπτρισμό.
Για να μπορέσουν οι πελάτες να ταυτιστούν με τον ψυχισμό των ρόλων, τα κάτοπτρα, όπως η φούντα, διαστέλλουν τον ψυχισμό τους, ο οποίος είναι σε καταστολή.
Οι πελάτες, σε συναισθηματικό επίπεδο, ζουν μόνο όταν βρίσκονται στο μπορντέλο, ειδάλλως είναι συναισθηματικά νεκροί.
Σε αυτό το κάτοπτρο όλοι αρνούνται να αντικρίσουν το αληθινό είδωλο τους, γυμνό από ενδύματα και ρόλους.
Στο τέλος σπάει βίαια, διότι ασυνείδητα όλοι καθρεπτίζονται σε αυτό και δεν αντέχουν την πραγματική πραγματικότητα τους.
Το κάτοπτρο ανοίγει και όλοι οι θεατές μπαίνουν στον τάφο τους, ο οποίος είναι διακοσμημένος με ψευδή αίγλη και βιώνεται ως μαυσωλείο ‘Ήρωα’.
Για να μπορέσουν οι πελάτες να ταυτιστούν με τον ψυχισμό των ρόλων, τα κάτοπτρα, όπως η φούντα, διαστέλλουν τον ψυχισμό τους, ο οποίος είναι σε καταστολή.
Οι πελάτες, σε συναισθηματικό επίπεδο, ζουν μόνο όταν βρίσκονται στο μπορντέλο, ειδάλλως είναι συναισθηματικά νεκροί.
- Εικόνες/Σκηνές 1η – 2η – 3η
- Εικόνα/Σκηνή 4η
- Εικόνα/Σκηνή 5η
Σε αυτό το κάτοπτρο όλοι αρνούνται να αντικρίσουν το αληθινό είδωλο τους, γυμνό από ενδύματα και ρόλους.
Στο τέλος σπάει βίαια, διότι ασυνείδητα όλοι καθρεπτίζονται σε αυτό και δεν αντέχουν την πραγματική πραγματικότητα τους.
- Εικόνα/Σκηνή 6η
- Εικόνα/Σκηνή 7η
- Εικόνα/Σκηνή 8η
- Εικόνα/Σκηνή 9η
Το κάτοπτρο ανοίγει και όλοι οι θεατές μπαίνουν στον τάφο τους, ο οποίος είναι διακοσμημένος με ψευδή αίγλη και βιώνεται ως μαυσωλείο ‘Ήρωα’.
Ψευδείς – Αληθινές – Αυθεντικές Λεπτομέρειες
Στα σενάρια υπάρχουν λεπτομέρειες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που εξυπηρετούν συγκεκριμένες λειτουργίες.
Οι λεπτομέρειες χωρίζονται ως ακολούθως:
Είναι ένας φραγμός, σχεδόν απροσδιόριστος, ο οποίος αποτρέπει αμφότερους να βιώσουν υπέρμετρα το πάθος του παιχνιδιού θέτοντας σε κίνδυνο την λειτουργία της επιχείρησης.
Από την μία οι πουτάνες θα μπορούσαν να βιώσουν αληθινά συναισθήματα για τον ρόλο, τον οποίο παίζει ο πελάτης και άρα να βρεθούν εκτός δικού τους ρόλου. Από την άλλη οι πελάτες θα μπορούσαν να εκτραπούν από το πάθος του παιχνιδιού και να γίνουν επικίνδυνοι.
Η ψευδής λεπτομέρεια κάνει και τους δύο να οπισθοχωρήσουν και σχεδόν πάντα είναι η ίδια, οι ζαρτιέρες.
Πρόκειται για τον βασικό εξοπλισμό, τον διάκοσμο και τις αμφιέσεις των σεναρίων.
Η ευχαρίστηση των πελατών είναι βασική αρχή της επιχείρησης.
Οι λεπτομέρειες χωρίζονται ως ακολούθως:
- Ψεύτικες
Είναι ένας φραγμός, σχεδόν απροσδιόριστος, ο οποίος αποτρέπει αμφότερους να βιώσουν υπέρμετρα το πάθος του παιχνιδιού θέτοντας σε κίνδυνο την λειτουργία της επιχείρησης.
Από την μία οι πουτάνες θα μπορούσαν να βιώσουν αληθινά συναισθήματα για τον ρόλο, τον οποίο παίζει ο πελάτης και άρα να βρεθούν εκτός δικού τους ρόλου. Από την άλλη οι πελάτες θα μπορούσαν να εκτραπούν από το πάθος του παιχνιδιού και να γίνουν επικίνδυνοι.
Η ψευδής λεπτομέρεια κάνει και τους δύο να οπισθοχωρήσουν και σχεδόν πάντα είναι η ίδια, οι ζαρτιέρες.
- Αληθινές
Πρόκειται για τον βασικό εξοπλισμό, τον διάκοσμο και τις αμφιέσεις των σεναρίων.
- Αυθεντικές
Η ευχαρίστηση των πελατών είναι βασική αρχή της επιχείρησης.
Αποσυμβολισμός Ονείρου
Όπως κάθε όνειρο, έτσι και το συγκεκριμένο, περικλείει ένα κεντρικό μήνυμα. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Ο θεατής δεν πρόκειται ποτέ να ξεφύγει από την φυλακή των ψευδαισθήσεων, στην οποία αυτοβούλως εσωκλείεται.
Η φυλακή αντλεί την υπόσταση της από την ικανότητα της να επαναλαμβάνεται ατέρμονα σε φαντασιακό επίπεδο, το οποίο εκλαμβάνεται ως πραγματικό.
Όπως αναφέρει η ίδια η ‘Ίρμα’, «όλα θα χρειαστεί να ξαναρχίσουν».
Πρόκειται για μία φυλακή ψεύτικης ηδονής βασισμένη σε φαντασιώσεις, οι οποίες γίνονται αντιληπτές ως πραγματικά βιώματα.
Στο όνειρο εκδηλώνονται οι πλευρές του θεατή, ο οποίος κοιμάται.
Κάθε πλευρά απαρτίζεται από μία ή περισσότερες όψεις, οι οποίες αντιστοιχούν σε χαρακτήρες του έργου.
Συγκεκριμένα εκδηλώνονται τέσσερις πλευρές με τρεις όψεις και δύο πλευρές με μία όψη.
Στην αλληλεπίδραση τους με τον έξω κόσμο, οι τριπλές πλευρές εκφράζονται είτε μέσω μίας είτε περισσότερων όψεων. Όταν εκφράζονται με περισσότερες από μία όψεις, τότε αυτές συνεργάζονται μεταξύ τους, ώστε να παρουσιάζονται κατά τρόπο ενιαίο.
Οι πλευρές με μία όψη εκφράζονται είτε με τον αντίστοιχο χαρακτήρα του έργου είτε με τον αντίθετο του.
Οι πλευρές είναι:
Δρα με γνώμονα αυτό που η ίδια θεωρεί ως συμφέρον της, ενώ στην ενήλικη της πραγματικότητα δεν είναι.
Φαντασιώνεται και παίζει σενάρια (συγγραφέας – σκηνοθέτης – ηθοποιός), μέσω των οποίων πασχίζει να διατηρήσει το εγωκεντρικό της συμφέρον και να αποδείξει ότι είναι κάτι άλλο από αυτό που είναι στην πραγματικότητα.
Ωστόσο τα σενάρια είναι βλαπτικά για την ίδια, διότι σχεδιάζοντας τα, σπαταλά ανούσια την ενέργεια της, ενώ θα μπορούσε να μεγαλουργήσει εάν δεν ήταν συμβιβασμένη.
Φαντασιώνεται σενάρια τα οποία την εντυπωσιάζουν και τα βιώνει ολοκληρωτικά.
Συνεπαίρνει και συνεπαίρνεται με τα εκθαμβωτικά της σενάρια.
Επιμένει να αγνοεί τα αντικειμενικά στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να την επαναφέρουν στην πραγματική πραγματικότητα.
Στηρίζει τα σενάρια ρυθμίζοντας κάθε λεπτομέρεια.
Εξαρτάται από την απήχηση των ανούσιων σεναρίων της και αντλεί την υπόσταση της από την απήχηση τους.
Προσαρμόζεται με άνεση στα σενάρια άλλων.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι συμβιωτικές, αδιάσπαστες και άκαμπτες σχέσεις, που εδράζουν στην εγωκεντρική αγάπη.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μοντέλο της μικρο-μεσοαστικής οικογένειας, η οποία εμμένει φανατικά στην αδιάσπαστη φύση της, τιμωρώντας και ευνουχίζοντας κάθε προσπάθεια αποστασίας.
Η συμβιωτική σχέση απαρτίζεται από μέλη τα οποία νοιώθουν ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν το ένα χωρίς την ύπαρξη του άλλου.
Όπως λέει η ‘Ίρμα’ στην ‘Κάρμεν’: «Χωρίς αυτόν, θα την είχαμε άσχημα τώρα εμείς. Ναι, εμείς. Γιατί είσαι δεμένη με εμένα. Και μ’ αυτόν».
Συμβιωτική σχέση είναι φυσιολογικό να υπάρχει μεταξύ μητέρας και εμβρύου – νεογέννητου, εωσότου το παιδί αρχίζει να μπουσουλάει και να επιθυμεί να απομακρυνθεί.
Η μη κάλυψη της φυσιολογικής συμβιωτικής σχέσης δημιουργεί εγωκεντρικά άτομα, τα οποία στην ενήλική τους ζωή δεν νοιώθουν ευχαρίστηση με τίποτε. Η επιθυμία τους παραμένει διαρκώς ακόρεστη. Αυτό που νοιώθουν ότι έχουν ανάγκη είναι πάντα κάτι περισσότερο από αυτό που επιθυμούν. Αυτό το οποίο έχουν ήδη, δεν είναι ποτέ αρκετό.
Είναι το βασικό υπόβαθρο της διπολικής διαταραχής.
Η συμβιωτική σχέση είναι εντελώς διαφορετική από την ενήλικη σχέση συνεργασίας, στην οποία το κάθε μέλος συνεισφέρει το δικό του μερίδιο με απώτερο στόχο μια συγκεκριμένη δημιουργία.
Συνειδητά υποταγμένη στο υπερεγώ, το οποίο είναι δομημένο στην βάση των γονεϊκών απαιτήσεων.
Απαιτήσεις, οι οποίες βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση, τόσο με την κοινωνική θέση όσο και με την οικονομική επιφάνεια (κύρος – χρήμα).
Κάθε δράση η οποία δεν συνάδει, είτε με το κύρος είτε με το χρήμα, απορρίπτεται.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι αριστοκράτες, οι μεσο-μεγαλοαστοί.
Η εξουσία απορρέει από τον θεσμικό ρόλο και όχι από την αληθινή αξία του ατόμου.
Η ύπαρξη του εξουσιαζόμενου δίνει υπόσταση στον εξουσιαστή.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν, τα στελέχη της ανώτερης εκκλησιαστικής, δικαστικής και στρατιωτικής εξουσίας, οι δεξιοί πολιτικοί και τα μέλη των κλειστών λεσχών.
Φαντασιώνεται ότι αντιδρά στο κατεστημένο αλλά είναι μέσα σε αυτό.
Πλευρά, η οποία ευνουχίζει τις αληθινές παρορμήσεις της.
Έχει ανάγκη πειθήνιους χειροκροτητές, για να βιώνει την αυθεντικότητα της επανάστασης.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν όλοι οι Καριερίστες χωρίς πραγματικά προσόντα (σφουγκοκωλάριοι), όπως είναι οι ψευτοκουλτουριάρηδες, οι πανεπιστημιακοί, οι αναρχικοί και οι αριστεροί πολιτικοί.
Τρέφεται από την τάση των άλλων να γευτούνε την εμπειρία της επανάστασης.
Οργανώνοντας ψεύτικες επαναστάσεις, εμπλέκει τους άλλους και στο τέλος τούς ρουφάει την ενέργεια.
Η επανάσταση εμφανίζεται με άσπιλη και αθώα μορφή, αλλά εκδίδεται συναλλασσόμενη με την εξουσία.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι συνδικαλιστές.
Τρέφεται από την εγωκεντρική επιθυμία των άλλων να είναι αναγνωρίσιμοι.
Διαμορφώνοντας τα κριτήρια της αποδοχής, τούς εκμεταλλεύεται.
Δημιουργεί εκφράσεις (στυλ) σύμφωνα με πρότυπα τα οποία η ίδια καθορίζει και επιβάλει. Πρότυπα ενδοβλημένα από τους γονείς.
Οτιδήποτε εκφράζεται μέσα στο πλαίσιο των προτύπων είναι αποδεκτό, ενώ οτιδήποτε αποκλίνει, απορρίπτεται.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι εικονοδόμοι, οι διαφημιστές, οι κομμωτές και σχεδιαστές μόδας, η καλλιτεχνική βιομηχανία, οι δημοσιογράφοι και οι εξομολόγοι.
Συμπερασματικά
Ο θεατής, ο οποίος ονειρεύεται, έχει διπολική δομή με ψυχωτικό πυρήνα.
Η κατάθλιψη είναι ante portas/προ των πυλών:
Αποφεύγοντας τις συγκρούσεις, βιώνει την δική του πραγματικότητα, η οποία χωράει στα πλαίσια της πραγματικής.
Φαντασιώνεται ότι οι δράσεις του έχουν ουσία, όμως είναι ανούσιες.
Η επαφή του με την πραγματική πραγματικότητα είναι μία κατάσταση διαρκούς εσωτερικής σύγκρουσης, διότι επιμένει να αγνοεί το πραγματικό Είναι.
Μία παρατεταμένη εσωτερική σύγκρουση θα τον οδηγούσε είτε να βουλιάξει στην κατάθλιψη είτε να αποδράσει στην τρέλα. Για να μην συμβεί αυτό επικαλύπτει την ψυχική του δομή με σαδομαζοχιστικό χαρακτήρα, ο οποίος τον προφυλάσσει από την μόνιμη παλινδρόμηση στον πόνο του τραύματος.
Τα βασικά στοιχεία του σαδομαζοχισμού είναι ο αυταρχισμός και η υποταγή, τα οποία συμπληρώνονται με αίσθηση μεγαλείου και μανία καταδίωξης.
Οι ρόλοι εξουσιαστή – εξουσιαζόμενου εναλλάσσονται διαρκώς.
Ο λόγος για τον οποίο ο θεατής δεν βρίσκεται ήδη στην κατάθλιψη ή στην ψύχωση, οφείλεται σε μία αληθινή λεπτομέρεια, η οποία τον γειώνει.
Η αληθινή λεπτομέρεια και δικλίδα ασφαλείας του έργου είναι ο πολυέλαιος, ο οποίος ρίχνει το φως της πραγματικότητας στην ψευδή ζωή.
Καθώς ο ‘Ροζέ’ κατεβαίνει στο μαυσωλείο, ακούγονται το κτύπημα ενός σφυριού πάνω στο αμόνι και το λάλημα ενός πετεινού, που τον αναστατώνουν, διότι, όπως λέει ο ίδιος, τού θυμίζουν την πραγματική ζωή.
Οι δύο αυτοί ήχοι συμβολίζουν αντίστοιχα τις τάξεις των εργατών και των αγροτών, η απουσία των οποίων από το μπορντέλο είναι χαρακτηριστική. Οι άνθρωποι του κάματου, οι οποίοι ζουν μία δύσκολη ζωή, δεν έχουν θέση στο Μπαλκόνι. Ο ήχος της εργασίας τούς, ρηγματώνει τον ψευδαισθητικό κόσμο του μπορντέλου. Κατά την μαντάμ ‘Ίρμα’ στο παραλήρημα της «αυτοί είναι ενάρετοι, δεν έρχονται στα σαλόνια μου».
Όλοι ανεξαιρέτως, μέσα και έξω από το Μπαλκόνι, είναι αιχμάλωτοι της επανάληψης και το Σισύφειο δράμα ισχύει για όλους τους θνητούς.
Ο Ζενέ φανερώνει δύο φορές στην 9η Εικόνα/Σκηνή ότι το έργο είναι ένα όνειρο:
Η φυλακή αντλεί την υπόσταση της από την ικανότητα της να επαναλαμβάνεται ατέρμονα σε φαντασιακό επίπεδο, το οποίο εκλαμβάνεται ως πραγματικό.
Όπως αναφέρει η ίδια η ‘Ίρμα’, «όλα θα χρειαστεί να ξαναρχίσουν».
Πρόκειται για μία φυλακή ψεύτικης ηδονής βασισμένη σε φαντασιώσεις, οι οποίες γίνονται αντιληπτές ως πραγματικά βιώματα.
Στο όνειρο εκδηλώνονται οι πλευρές του θεατή, ο οποίος κοιμάται.
Κάθε πλευρά απαρτίζεται από μία ή περισσότερες όψεις, οι οποίες αντιστοιχούν σε χαρακτήρες του έργου.
Συγκεκριμένα εκδηλώνονται τέσσερις πλευρές με τρεις όψεις και δύο πλευρές με μία όψη.
Στην αλληλεπίδραση τους με τον έξω κόσμο, οι τριπλές πλευρές εκφράζονται είτε μέσω μίας είτε περισσότερων όψεων. Όταν εκφράζονται με περισσότερες από μία όψεις, τότε αυτές συνεργάζονται μεταξύ τους, ώστε να παρουσιάζονται κατά τρόπο ενιαίο.
Οι πλευρές με μία όψη εκφράζονται είτε με τον αντίστοιχο χαρακτήρα του έργου είτε με τον αντίθετο του.
Οι πλευρές είναι:
- ‘Ίρμα’ – ‘Κάρμεν’ – ‘Αρχηγός της Αστυνομίας’
Δρα με γνώμονα αυτό που η ίδια θεωρεί ως συμφέρον της, ενώ στην ενήλικη της πραγματικότητα δεν είναι.
Φαντασιώνεται και παίζει σενάρια (συγγραφέας – σκηνοθέτης – ηθοποιός), μέσω των οποίων πασχίζει να διατηρήσει το εγωκεντρικό της συμφέρον και να αποδείξει ότι είναι κάτι άλλο από αυτό που είναι στην πραγματικότητα.
Ωστόσο τα σενάρια είναι βλαπτικά για την ίδια, διότι σχεδιάζοντας τα, σπαταλά ανούσια την ενέργεια της, ενώ θα μπορούσε να μεγαλουργήσει εάν δεν ήταν συμβιβασμένη.
Φαντασιώνεται σενάρια τα οποία την εντυπωσιάζουν και τα βιώνει ολοκληρωτικά.
Συνεπαίρνει και συνεπαίρνεται με τα εκθαμβωτικά της σενάρια.
Επιμένει να αγνοεί τα αντικειμενικά στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να την επαναφέρουν στην πραγματική πραγματικότητα.
Στηρίζει τα σενάρια ρυθμίζοντας κάθε λεπτομέρεια.
Εξαρτάται από την απήχηση των ανούσιων σεναρίων της και αντλεί την υπόσταση της από την απήχηση τους.
Προσαρμόζεται με άνεση στα σενάρια άλλων.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι συμβιωτικές, αδιάσπαστες και άκαμπτες σχέσεις, που εδράζουν στην εγωκεντρική αγάπη.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μοντέλο της μικρο-μεσοαστικής οικογένειας, η οποία εμμένει φανατικά στην αδιάσπαστη φύση της, τιμωρώντας και ευνουχίζοντας κάθε προσπάθεια αποστασίας.
Η συμβιωτική σχέση απαρτίζεται από μέλη τα οποία νοιώθουν ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν το ένα χωρίς την ύπαρξη του άλλου.
Όπως λέει η ‘Ίρμα’ στην ‘Κάρμεν’: «Χωρίς αυτόν, θα την είχαμε άσχημα τώρα εμείς. Ναι, εμείς. Γιατί είσαι δεμένη με εμένα. Και μ’ αυτόν».
Συμβιωτική σχέση είναι φυσιολογικό να υπάρχει μεταξύ μητέρας και εμβρύου – νεογέννητου, εωσότου το παιδί αρχίζει να μπουσουλάει και να επιθυμεί να απομακρυνθεί.
Η μη κάλυψη της φυσιολογικής συμβιωτικής σχέσης δημιουργεί εγωκεντρικά άτομα, τα οποία στην ενήλική τους ζωή δεν νοιώθουν ευχαρίστηση με τίποτε. Η επιθυμία τους παραμένει διαρκώς ακόρεστη. Αυτό που νοιώθουν ότι έχουν ανάγκη είναι πάντα κάτι περισσότερο από αυτό που επιθυμούν. Αυτό το οποίο έχουν ήδη, δεν είναι ποτέ αρκετό.
Είναι το βασικό υπόβαθρο της διπολικής διαταραχής.
Η συμβιωτική σχέση είναι εντελώς διαφορετική από την ενήλικη σχέση συνεργασίας, στην οποία το κάθε μέλος συνεισφέρει το δικό του μερίδιο με απώτερο στόχο μια συγκεκριμένη δημιουργία.
- ‘Δήμιος’ – ‘Απεσταλμένος της Αυλής’ – ‘Γεράκος’
Συνειδητά υποταγμένη στο υπερεγώ, το οποίο είναι δομημένο στην βάση των γονεϊκών απαιτήσεων.
Απαιτήσεις, οι οποίες βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση, τόσο με την κοινωνική θέση όσο και με την οικονομική επιφάνεια (κύρος – χρήμα).
Κάθε δράση η οποία δεν συνάδει, είτε με το κύρος είτε με το χρήμα, απορρίπτεται.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι αριστοκράτες, οι μεσο-μεγαλοαστοί.
- ‘Επίσκοπος’ – ‘Δικαστής’ – ‘Στρατηγός’ / ‘Γυναίκα’ – ‘Κλέφτρα’ – ‘Κορίτσι’
Η εξουσία απορρέει από τον θεσμικό ρόλο και όχι από την αληθινή αξία του ατόμου.
Η ύπαρξη του εξουσιαζόμενου δίνει υπόσταση στον εξουσιαστή.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν, τα στελέχη της ανώτερης εκκλησιαστικής, δικαστικής και στρατιωτικής εξουσίας, οι δεξιοί πολιτικοί και τα μέλη των κλειστών λεσχών.
- ‘Ροζέ’ – ‘Σαντάλ’ – ‘Ζητιάνος’/‘Σκλάβος’
Φαντασιώνεται ότι αντιδρά στο κατεστημένο αλλά είναι μέσα σε αυτό.
Πλευρά, η οποία ευνουχίζει τις αληθινές παρορμήσεις της.
Έχει ανάγκη πειθήνιους χειροκροτητές, για να βιώνει την αυθεντικότητα της επανάστασης.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν όλοι οι Καριερίστες χωρίς πραγματικά προσόντα (σφουγκοκωλάριοι), όπως είναι οι ψευτοκουλτουριάρηδες, οι πανεπιστημιακοί, οι αναρχικοί και οι αριστεροί πολιτικοί.
- Τρεις ‘Επαναστάτες’ (δύο ομιλούντες ρόλοι)
Τρέφεται από την τάση των άλλων να γευτούνε την εμπειρία της επανάστασης.
Οργανώνοντας ψεύτικες επαναστάσεις, εμπλέκει τους άλλους και στο τέλος τούς ρουφάει την ενέργεια.
Η επανάσταση εμφανίζεται με άσπιλη και αθώα μορφή, αλλά εκδίδεται συναλλασσόμενη με την εξουσία.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι συνδικαλιστές.
- Τρεις ‘Φωτογράφοι’
Τρέφεται από την εγωκεντρική επιθυμία των άλλων να είναι αναγνωρίσιμοι.
Διαμορφώνοντας τα κριτήρια της αποδοχής, τούς εκμεταλλεύεται.
Δημιουργεί εκφράσεις (στυλ) σύμφωνα με πρότυπα τα οποία η ίδια καθορίζει και επιβάλει. Πρότυπα ενδοβλημένα από τους γονείς.
Οτιδήποτε εκφράζεται μέσα στο πλαίσιο των προτύπων είναι αποδεκτό, ενώ οτιδήποτε αποκλίνει, απορρίπτεται.
Μία καλή εικόνα αυτής της πλευράς καθρεπτίζουν οι εικονοδόμοι, οι διαφημιστές, οι κομμωτές και σχεδιαστές μόδας, η καλλιτεχνική βιομηχανία, οι δημοσιογράφοι και οι εξομολόγοι.
Συμπερασματικά
Ο θεατής, ο οποίος ονειρεύεται, έχει διπολική δομή με ψυχωτικό πυρήνα.
Η κατάθλιψη είναι ante portas/προ των πυλών:
- Με παραστατικό τρόπο περιγράφεται από τον ‘Στρατηγό’ στην βραδύτητα της άμαξας, η οποία περιφέρει την νομενκλατούρα για να τους δει το πλήθος.
- Συμβολίζεται στο πένθιμο φόρεμα της ‘Ίρμας’, το οποίο φανερώνει τον θάνατο της πραγματικής ζωής, δηλαδή του πραγματικού Είναι. Φόρεμα το οποίο σταδιακά μεταμορφώνεται σε ένδυμα ψεύτικης Βασίλισσας.
- «Στο Μπαλκόνι όλα κυλούν μέσα σε έναν αργό θάνατο».
- Οι πουτάνες ντύνουν τους πελάτες «σαν να σκεπάζουν πτώματα που πεθαίνουν ατέρμονα».
- Στην πόλη «υπάρχει μία διάδοση ότι το σπίτι τούς ξαποστέλνει στον θάνατο».
- «σε έβγαλα από ένα τάφο» λέει ο 'Ροζε' προς την πουτάνα σύμβολο της Eπανάστασης.
Αποφεύγοντας τις συγκρούσεις, βιώνει την δική του πραγματικότητα, η οποία χωράει στα πλαίσια της πραγματικής.
Φαντασιώνεται ότι οι δράσεις του έχουν ουσία, όμως είναι ανούσιες.
Η επαφή του με την πραγματική πραγματικότητα είναι μία κατάσταση διαρκούς εσωτερικής σύγκρουσης, διότι επιμένει να αγνοεί το πραγματικό Είναι.
Μία παρατεταμένη εσωτερική σύγκρουση θα τον οδηγούσε είτε να βουλιάξει στην κατάθλιψη είτε να αποδράσει στην τρέλα. Για να μην συμβεί αυτό επικαλύπτει την ψυχική του δομή με σαδομαζοχιστικό χαρακτήρα, ο οποίος τον προφυλάσσει από την μόνιμη παλινδρόμηση στον πόνο του τραύματος.
Τα βασικά στοιχεία του σαδομαζοχισμού είναι ο αυταρχισμός και η υποταγή, τα οποία συμπληρώνονται με αίσθηση μεγαλείου και μανία καταδίωξης.
Οι ρόλοι εξουσιαστή – εξουσιαζόμενου εναλλάσσονται διαρκώς.
Ο λόγος για τον οποίο ο θεατής δεν βρίσκεται ήδη στην κατάθλιψη ή στην ψύχωση, οφείλεται σε μία αληθινή λεπτομέρεια, η οποία τον γειώνει.
Η αληθινή λεπτομέρεια και δικλίδα ασφαλείας του έργου είναι ο πολυέλαιος, ο οποίος ρίχνει το φως της πραγματικότητας στην ψευδή ζωή.
Καθώς ο ‘Ροζέ’ κατεβαίνει στο μαυσωλείο, ακούγονται το κτύπημα ενός σφυριού πάνω στο αμόνι και το λάλημα ενός πετεινού, που τον αναστατώνουν, διότι, όπως λέει ο ίδιος, τού θυμίζουν την πραγματική ζωή.
Οι δύο αυτοί ήχοι συμβολίζουν αντίστοιχα τις τάξεις των εργατών και των αγροτών, η απουσία των οποίων από το μπορντέλο είναι χαρακτηριστική. Οι άνθρωποι του κάματου, οι οποίοι ζουν μία δύσκολη ζωή, δεν έχουν θέση στο Μπαλκόνι. Ο ήχος της εργασίας τούς, ρηγματώνει τον ψευδαισθητικό κόσμο του μπορντέλου. Κατά την μαντάμ ‘Ίρμα’ στο παραλήρημα της «αυτοί είναι ενάρετοι, δεν έρχονται στα σαλόνια μου».
Όλοι ανεξαιρέτως, μέσα και έξω από το Μπαλκόνι, είναι αιχμάλωτοι της επανάληψης και το Σισύφειο δράμα ισχύει για όλους τους θνητούς.
Ο Ζενέ φανερώνει δύο φορές στην 9η Εικόνα/Σκηνή ότι το έργο είναι ένα όνειρο:
- Βασίλισσα: Ποιος να είναι;… Οι δικοί μας;… Ή οι επαναστάτες;… Ή μήπως;…
- Είναι η στιγμή που ξημερώνει, όταν τα όνειρα τελειώνουν και οι άνθρωποι ξυπνάνε. Ενώ ο θεατής φαντασιώνεται ότι το έργο είναι έξω από αυτόν, η μαντάμ ‘Ίρμα’, στο τέλος του έργου, στρέφεται στο κοινό και τού λέει κατάμουτρα: «Πρέπει να γυρίσετε στα σπίτια σας όπου όλα, μην έχετε για αυτό καμία αμφιβολία, θα είναι ακόμα πιο ψεύτικα απ’ ό,τι εδώ μέσα… Είναι ώρα να φύγετε…».
Θεατρολογική Επεξεργασία: Θωμάς Θεολόγου
Ψυχοθεατρολογική Ανάλυσις: Θωμάς Θεολόγου/Πάνος Μαβιτζής
Ψυχοθεατρολογική Ανάλυσις: Θωμάς Θεολόγου/Πάνος Μαβιτζής